De beschermheilige van Winschoten, Sint Vitus, doet zijn werk ontzettend goed.
Zoals bekend beleven we deze zomer een kutzomer, de natste ooit gemeten. En al die regen is natuurlijk funest voor buitenactiviteiten, en een beetje stad heeft daar nogal wat van.
Zo heeft Winschoten elk jaar in de zomer De Nacht van Winschoten, met onder andere een kersmis, een markt en optredende artiesten, en ondanks dat het die hele week regende was het die nacht kurkdroog en zelfs zwoel.
Een tijdje later was er het buitentheaterfestival Waterbei, en ook dat was na een natte week in een vrijwel geheel droog weekeinde.
En nu is er morgen de welbekende Run van Winschoten, de honderd kilometer hardloopwedstrijd, waar overigens ook veel tien kilometer estafettelopers aan meedoen. En ook deze week daalde er heel veel hemelwater neer, en nu morgen er aankomt laat de zon zich ineens zien en zijn de voorspellingen weer prima!
Ik heb er vertouwen in dat het met Adrillen ook wel goed komt. Hoewel ik me niet kan herinneren hoe het de avondvierdaagse vergaan is, en is Metal Open Air wel verregend, maar hoe heilig Sint Vitus ook is, die heeft natuurlijk wel meer te doen ook.
Ik begrijp heel goed als u niet het hele rapport gaat lezen. Maar aangezien dat de gehele omschrijving is van een rijksmonument in Winschoten zet ik het er toch in zijn geheel neer. De afbeelding van het pand heb ik dan weer van streetview gesmurfd. Zo zet ik zaken die her en der al reeds op het internet staan even bij elkaar. Om uiteindelijk alle rijksmonumenten in Winschoten getagged en wel op mijn weblog te hebben.
VruchtenwijnFABRIEK gebouwd in 1916 in opdracht van de familie Phaff naar een ontwerp van architect J. IJzer in een Ambachtelijk-traditionele bouwstijl. Vanaf 1851 was de heer J.H. Phaff begonnen met het opzetten van een azijnfabriek en likeurstokerij in het centrum van Winschoten. In 1916 werd het bedrijf opgesplitst in een likeur en azijnfabriek aan de Visserstraat en een vruchtenwijnfabriek aan de Wilhelminasingel onder leiding van Johannes en Jacob Phaff. Omstreeks 1922 werd een directeurswoning gebouwd, die in de jaren vijftig werd verbouwd en middels een hals werd verbonden met de fabriek. De directeurswoning en hals komen wegens te geringe architectonische kwaliteit en teveel verbouw niet voor bescherming van rijkswege in aanmerking. In 1952 werden de naastgelegen loodsen van de Stoomtramwegmaatschappij (SMOG) in gebruik genomen voor opslag en werden nieuwe loodsen bijgebouwd onder andere aan de westzijde van de één bouwlaag hoge vleugel. In de jaren zeventig werden de loodsen verbonden met de vruchtenwijnfabriek middels een overkapping. Deze loodsen en jongere aanbouwen zijn niet van dusdanig belang dat deze voor bescherming van rijkswege in aanmerking komen. Eind jaren zeventig sloot het bedrijf zijn deuren.
Het langwerpige bouwblok is gelegen aan de Brugstraat (noordzijde), de Havenkade West met hieraan grenzende water van de Rensel (oostzijde) en aan de Wilhelminasingel (westzijde). Aan de achterzijde (zuidzijde) liggen de restanten van het tramemplacement van de SMOG met de hoge ronde SCHOORSTEENPIJP uit omstreeks 1914 die toebehoorde aan de smidse. De schoorsteenpijp, die door de overkapping uit de jaren zeventig door het fabriekscomplex is gecorporeerd, heeft een grote ensemblewaarde als visueel onderdeel van de vruchtenwijnfabriek, fungeert als verwijzing naar het industriële verleden van het gehele gebied en markeert in stedenbouwkundige zin een gebied in ontwikkeling. De vruchtenwijnfabriek vormt in combinatie met het tegenoverliggende eveneens beschermde expeditiekantoor (Renselkade 5) een fraai stedenbouwkundig ensemble. Beide gebouwen, alsmede de schoorsteenpijp, houden gezamenlijk het beeld van een vroeg-twintigste-eeuwse industriestraat levend.
Omschrijving
VruchtenwijnFABRIEK bestaande uit een twee verdiepingen hoog volume met aan weerszijden een één verdieping hoge vleugel.
De deels onderkelderde vruchtenwijnfabriek op nagenoeg rechthoekige plattegrond is opgetrokken in rode baksteen (achtergevel later witgeschilderd) op een naar voren springend trasraam van gesinterde bruinpaarse baksteen en wordt gedekt door samengestelde platte daken deels met lichtkappen; trapsgewijs uitkragend bakstenen fries; houten gootlijst. De gevels worden geleed door gemetselde muurdammen en getoogde staande en liggende vensters met ijzeren roedenverdeling onder een segmentboog.
De voorgevel (noordzijde) van het twee verdiepingen hoge volume wordt door zeven muurdammen in zes gevelvelden verdeeld. In de vier gevelvelden aan de linkerzijde vier getoogde liggende zesruits vensters. In de twee gevelvelden aan de rechterzijde twee staande getoogde vijftienruits vensters waarboven twee liggende getoogde zesruits vensters. De voorgevel van de linker één bouwlaag hoge vleugel wordt door vier muurdammen in drie gevelvelden verdeeld. In elk gevelveld twee liggende getoogde zesruits vensters. De voorgevel van de rechter één bouwlaag hoge vleugel wordt door zes muurdammen in vijf gevelvelden verdeeld. In de twee linker gevelvelden twee staande getoogde vijftienruits vensters. In het centrale gevelveld twee getoogde samengestelde tweedelige H-vensters met zesruits bovenlichten onder één segmentboog. In het gevelveld rechts van het centrale gevelveld een getoogd samengesteld tweedelig H-venster met zesruits bovenlichten, een breed getoogd H-venster met veertienruits bovenlicht en een houten deur waarin glas met getoogd achtruits bovenlicht onder segmentboog. In het rechter gevelveld dubbele opgeklampte getoogde houten deuren waarin glas met roedenverdeling en een houten deur met getoogd achtruits bovenlicht, alle onder segmentboog.
De oostgevel van de één bouwlaag hoge vleugel wordt door drie muurdammen in twee gevelvelden verdeeld. In elk gevelveld een liggend getoogd zesruits venster; in het linker gevelveld niet-originele dubbele deuren. De oostgevel van het erachter gelegen twee bouwlagen hoge volume wordt door vijf muurdammen in vier gevelvelden verdeeld. In elk gevelveld een liggend getoogd zesruits venster.
Aan de linkerzijde van de achtergevel (zuidzijde) van de naar voren springende linker één bouwlaag hoge vleugel (later opgehoogd) twee getoogde opgeklampte houten deuren waarin een kleine deur en tweeruits vensters waarnaast vier getoogde staande vijftienruits. Aan de rechterzijde twee opgeklampte houten deuren waarvoor een niet-originele plaat met getoogd achttienruits bovenlicht waarnaast drie getoogde liggende zesruits vensters. In de rechter zijgevel een getoogd liggend zesruits venster. Tegen de achtergevel van het terugliggende twee bouwlagen hoge volume is aan de linkerzijde een plat volume aangebouwd dat later aan de rechterzijde is uitgebreid; aan de voorzijde op de begane grond een smal getoogd staand venster, in ingebouwd portiek een stalen deur, twee staande smalle getoogde vensters, twee staande getoogde vijftienruits vensters en twee niet-originele vierruits vensters; aan de voorzijde op de eerste verdieping een getoogd liggende zesruits venster, een stalen deur, drie getoogde liggende zesruits vensters en twee niet-originele vierkante vensters; aan de rechterzijde niet-originele vensters en een deur. Het rechter geveldeel van het twee bouwlagen hoge volume wordt door zes muurdammen in vijf gevelvelden verdeeld. In het linker gevelveld twee getoogde houten deuren met bovenlicht met roedenverdeling waarboven een getoogd liggend zesruits venster en een getoogd staand vierruits venster. In het ernaast gelegen gevelveld twee getoogde houten deuren met roedenverdeling waarboven twee liggende getoogde zesruits vensters. Het centrale gevelveld is deels boven de gootlijst doorgetrokken waarin een getoogd liggend zesruits venster waarboven twee keer dubbele houten deuren met roedenverdeling; aan de rechterzijde twee getoogde liggende zesruits vensters. In de twee rechter gevelvelden vier getoogde liggende zesruits vensters. De achtergevel van de rechter vleugel wordt door vier muurdammen in drie gevelvelden verdeeld. In het linker gevelveld getoogde dubbele houten deuren met roedenverdeling. In de twee rechter gevelvelden twee liggende getoogde zesruits vensters.
De westgevel van de één bouwlaag hoge vleugel wordt door vier muurdammen in drie gevelvelden verdeeld. In zowel het linker als rechter gevelveld twee getoogde liggende zesruits vensters. Tegen het centrale gevelveld is de hals aangebouwd (niet beschermd) die de woning (niet beschermd) met de fabriek verbindt. Het volume aan de rechterzijde is later aangebouwd (niet beschermd). De westgevel van het erachter gelegen twee bouwlagen hoge volume wordt door vijf muurdammen in vier gevelvelden verdeeld. In elk gevelveld een liggend getoogd zesruits venster.
In het INTERIEUR zijn ondermeer van belang: de brede houten paneeldeuren met roedenverdeling deels met bovenlichten met roedenverdeling, de vensters met roedenverdeling, de scheidingswand tussen winkel, kantoor en pakplaats, in het ketelhuis de tank, de houten steektrap naar de kelder en de ijzeren I-profielen die het dak ondersteunen.
De hoge ronde SCHOORSTEENPIJP is opgetrokken in rode baksteen (onderste gedeelte later witgeschilderd) verstevigd met ijzeren banden.
Waardering
Vruchtenwijnfabriek en schoorsteenpijp van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde:
- als voorbeeld van een industrieel complex uit de jaren tien van de twintigste eeuw in de provincie Groningen
- vanwege de traditionele vormgeving en detaillering
- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur
- vanwege de beeldbepalende ligging
- vanwege de hoge ensemblewaarde in combinatie met het tegenoverliggende expeditiekantoor Renselkade 5 en de aanwezigheid van een vroeg-twintigste-eeuwse industriestraat
- vanwege de ruimtelijk-visuele relatie van de vruchtenwijnfabriek met de schoorsteenpijp
- als voor de provincie Groningen zeldzaam representatief voorbeeld van een type fabrieksbouw dat decennia lang overal in Nederland voor uiteenlopende industrietakken is gebouwd
- als herinnering aan het industriële verleden van dit gebied
Ik had ooit al eens eerder een opsomming gemaakt van landen waar ik al eens geweest ben. Maar dat is al zo lang geleden dat ik het inmiddels flink kan updaten, of opnieuw doen, bij deze:
Noorwegen: Van Oslo tot Trondheim en Bergen en van de Noordkaap tot Kirkenes.
Zweden: Van Oland tot Gotenborg.
Finland: Van Rovanimie tot verder boven de poolcirkel.
Rusland: Stiekum rond de grenspaal gelopen rondom het drielandenpunt met Noorwegen en Finland.
Denemarken: Van Jutland tot Kopenhagen.
Duitsland: Je moet er wel eens door, en ik wandel wel eens in de buurt van wat grenspalen.
Belgie: Alleen snelwegen.
Luxemburg: Van de hoofdstad tot Dikirch.
Frankrijk: Van de Middellandse zee tot Parijs.
Zwitserland: Een paar keer gekeken, doorgekomen en zelfs al een nacht geslapen.
Andorra: Helemaal bekeken, prachtig!
Spanje: Van Torremolinos tot Barcelona evenals de Canarische eilanden.
Engeland: De rots van Gibraltar behoort tot Groot Britanie.
Portugal: Madaira hoort bij Portugal.
Tsjechie: Praag en ruime omgeving.
Polen: Even een paar kilometer de Tsjechische grens over.
Als kind keek ik altijd naar Sesamstraat, en dan tanden poetsen en naar bed. Veel onderdelen vond ik leuk, een aantal niks aan, maar het allermooiste waren toch wel de liedjes!
Ik denk dat deze me wel aansprak, en dat ik deze toen vast ook wel eens gehoord heb. Terwijl ik toch eigenlijk nooit een eendje gehad heb.
En dan opeens dat koortje, heerlijk. Ik kwam dit liedje dus zomaar tegen en er kwamen toch wel herinneringen naar boven. En als kind was een liedje afgelopen en kwam het volgende stukje, en in bed probeerde ik het me te herinneren.
En nu, ik kan het kijken zoveel ik maar wil! Ik kan het zelfs insluiten op mijn eigen weblog, wie had dat ooit gedacht? Ik niet.
Oke, ten eerste: boetes verhogen helpt niks. We maken allemaal wel eens een foutje, en als we dan betrapt worden op een fout zijn we alleen duurder uit. Er bestaat geen enkel persoon die nu extra op gaat letten omdat de boete duurder is geworden.
In Winschoten hebben ze van het centrum ooit eens zomaar een 30 kilometerzone gemaakt, maar als ik van huis vetrek denk ik daar nooit aan. En als ik dan betrapt wordt dan maakt het niet uit of ik dan 54 of 93 euro moet betalen, hoewel dat laatste nog kutter is dan het eerste.
En ten tweede, alweer is dit een wetswijziging waarbij de arme mensen het zwaarder krijgen dan de rijke. Voor de gewone arbeider met een arbeidersloon hakt zo`n bedrag er best in. Voor het rijke lui stelt ook dit bedrag niks voor, die betalen gewoon en racen weer door.
De VVD, het CDA en de PVV zijn flink bezig om Nederland veiliger te maken hoor. Denken ze. En de kloof tussen arm en rijk vegroten, zoals de kiezer wil, zijn ze wel goed in.
Er bestaat een mooi overzichtje van alle rijksmonumenten van Winschoten. Maar de afbeeldingen ontbreken. Gelukkig bestaan er wel adressen en is er streetview. En zo zette ik alles mooi bij elkaar, stap voor stap.
Markant aan de Blijhamsterstraat gesitueerd dubbel WINKELWOONHUIS, getuige de gedenksteentjes naast de toegangsdeuren gebouwd in 1897 in eclectisch-renaissancistische trant en behorende bij de eveneens beschermde voormalige regenkledingfabriek uit 1897 die is gelegen aan de Torenstraat 17 (zie de afzonderlijke omschrijving). Beide gebouwen zijn door middel van een tussenlid met elkaar verbonden.
Achter Blijhamsterstraat 13-13a en grenzend aan een der zijgevels van de fabriek aan de Torenstraat lag oorspronkelijk de door een muur omsloten tuin.
Omschrijving
Omvangrijk twee bouwlagen tellend dubbel winkelwoonhuis op rechthoekige plattegrond, opgetrokken uit vrij gladde oranjerode Groninger strengperssteen op gebosseerde hardstenen plint en gedekt door een afgeknot schilddak; de schuine dakvlakken zijn afgedekt met leien; het platte gedeelte was oorspronkelijk vermoedelijk met zink belegd; in elk der dakvlakken een rijk omlijste dakkapel onder puntdak; geprofileerde gootlijsten op consoles. De voor- en zijgevels verlevendigd door gestucadoorde bakstenen pilasters met fantasiekapiteel, licht afgewerkte banden en gestucadoorde vensteromlijstingen met driehoekige en gebroken frontons (alle van kunststeen); T-vensters; nr.13a heeft bovendien een door consoles gedragen balkon met openslaande deuren (de balustrade is niet origineel) en rijkbewerkte houten voordeur met gietijzeren sierrooster aan de voorzijde en dito deur in de linkerzijgevel en wordt, eveneens aan de voorzijde, gedekt door een afgeknot tentdak; de stichtingssteentjes aan weerszijden van de voordeur dragen respectievelijk het opschrift: ABr.K. 18 en MDK.A. 97; nr. 13 heeft in een rijk bewerkte omlijsting gevatte etalages en, boven de centraal gelegen winkeldeur, een eveneens rijk bewerkte door kunstenen karyatiden gedragen houten erker met gekleurde glas-in-lood ramen; in de soberder uitgevoerde achtergevel T-vensters en ronde ramen met gietijzeren tracering.
In het INTERIEUR zijn onder meer van belang: de zeer steil opgaande verzorgd vormgegeven houten trap van nr. 13a en hetgeen aldaar bewaard is aan plafonds van papier-mache en vensterbanken; in nr. 13 de nagenoeg oorspronkelijk bewaarde indeling, de winkelruimte met gietijzeren zuiltjes met fantasiekapiteel, de (ten opzichte van nr. 13a) rijker uitgevoerde plafonds van papier-mache, de erker met gesneden toog, de vensterbanken en de vouwblinden.
Waardering
Dubbel winkelwoonhuis van algemeen belang wegens
- de voor het noorden van het land unieke architectonische vormgeving;
- het opvallende, zeer gevarieerde en verzorgde materiaalgebruik;
- de oorspronkelijke en nagenoeg onaangetaste indeling van nr. 13;
- de waardevolle interieuronderdelen, in het bijzonder de in Nederland inmiddels zeer zeldzaam geworden plafonds van papier-mache;
- de vroegere functie van dubbel winkelwoonhuis;
- de eertijds functionele relatie tot de tegelijkertijd gebouwde bijbehorende regenkledingfabriek aan de Torenstraat die eveneens beschermd is.
